Çeviri kabini, en az iki simültane çevirmenin eşzamanlı çeviri yapmasına imkan tanıyan ve çeviri ekipmanlarının bulunduğu kabindir. Simültane çeviri genellikle diplomatik, ekonomik, askeri vb. birçok uluslararası organizasyonda, konferanslarda, sempozyumlarda, kongrelerde ve diğer birçok büyük çaplı toplantılarda yapılır. Teknolojinin gelişmesiyle simültane çeviri yapmak kolaylaşmış ve çeviri kabini de bu sürecin olmazsa olmazlarından biri haline gelmiştir.
Genel özellikler ve ekipman Uluslararası Konferans Tercümanları Birliği (AIIC) ve Avrupa Komisyonu (AB) Ortak Hizmet Tercümanlık Konferansları’nın (JSIC) talebi üzerine hazırlanan bu Uluslararası Standardın amacı, mobil kabinleri kullanarak simültane tercüme için en uygun koşulları sağlamaktır. Bir mobil kabinin tasarımı dört gereklilik tarafından yönetilir: a) aynı anda konuşulan farklı dillerin akustik olarak ayrılması; b) tercümanlar ve toplantı katılımcıları arasında iyi bir görsel ve iki yönlü işitsel iletişim; c) kabinleri çalışma yerleri olan tercümanlar için yeterli çalışma koşulları, örneğin günlük çalışma boyunca gereken yoğun konsantrasyon çabasını sürdürebilir; d) kullanım ve montaj kolaylığı ve hafifliğe rağmen sağlam bir yapı
Çeviri kabini yaklaşık olarak 2 mx 2 m x 2 m ebatlarındadır. Daha darı, kısası, uzunu veya yüksek olanlar mevcuttur. Simultane tercümanlar dikkatleri dağılmadan, salon sesinin yankısından korunmak, izole bir ortamda odaklanmak ve gerektiğinde aralarında yardımlaşarak eşzamanlı çeviri yapmak için kabine ihtiyaç duyarlar. Kabinsiz simultane tercüme yapılması beklenmemelidir.
Simultane tercüme için ISO standardı teknik ekipmanlar gerekir. Çevirmen kabininde olması gereken başlıca ekipmanlar şunlardır:
Tercüman ünitesi: Tercümanların önünde birden fazla ses kanalında yayın yapmayı sağlayan bir ünite olur. Simultane çeviri sırasında bu üniteden gelen sesi dinler, farklı bir ses kanalından salondaki dinleyicilere çevirirler.
Dinleyici kulaklığı: Dinleyicilerin farklı dillerdeki çeviriyi rahatça dinlemeleri için kullanılır.
Ses sistemi: Simultane tercüme ünitelerine sesi (sound), konuşma sesi (voice) kalitesinde taşımaya yarayan, tonlamaları insan sesine göre özel ayarlanmış ses mikseri ve hoparlör sistemi ve bağlantı üniteleridir.
Mikrofonlar: Ses sisteminde olduğu gibi konuşma sesine odaklı, ona göre tonlanmış mikrofonlar kullanılmalıdır.
Alıcı/verici radyatörler: Simultane ekipmanlar sesi radyo frekansı yoluyla veya ultraviyole ışık bandında (televizyon kumandaları gibi) iletirler.
Çeviri Kabini Özellikleri Neler Olmalı?
Türkiye Konferans Tercümanları Derneği’nin yayınladığı dünya standartlarına göre çeviri kabinlerinin sahip olması gereken özellikler şunlardır:
Kullanılan her dil için her çevirmenin bir kulaklığı ve mikrofonu olmalıdır.
Kabinler, çevirmenin konuşmacıları ve görsel ekipmanı bir engel olmadan görebileceği bir biçimde ve mesafede yerleştirilmelidir.
Çevirmenlerin dışarıdan gelen seslerden rahatsız olmaması, aynı şekilde dışarıdan gelen sesin çevirmenlerin mikrofonlarıyla dinleyicilerin kulaklarına gitmemesi sağlanmalıdır. Çeviri kabini ses yalıtımlı olmalıdır.
Kabinlerde masa lambası olmalıdır. Ayrıca masa teknik ekipmanı, lambaları ve dokümanları alacak büyüklükte olmalıdır.
Toplantı boyunca salonda en az bir teknisyen bulunmalıdır.
Toplantı başlamadan önce çevirmenlere teknisyenler ile birlikte ekipmanı kontrol etme imkanı verilmelidir.
İkiden fazla dilin kullanıldığı toplantılarda, bir kabindeki çevirmenlerin bir başka kabinde yapılan çeviriyi dinlemesine imkan sağlayan röle sistemi olan çeviri sistemi kurulması gerekir.
Çalışma belgeleri, halk arasında işçinin karnesi olarak da bilinir. İşçinin, işten ayrıldıktan sonra talep etmesi halinde, ayrıldığı kurum verir. Yurt dışında iş bulmak, eğitim almak veya yerleşmek gibi sebeplerle çalışma belgesi çevirisine ihtiyacınız olabilir.
Çalışma belgeleri resmî belgelerdir. Kullanılacağı yabancı kurumlarda geçerliliği olması için çalışma belgesi çevirisinin de resmî belge niteliği taşıması gerekir. Dolayısıyla, çalışma belgesi çevirisi yaptırırken, resmî kurumların her türlü çeviri ihtiyacında tercih ettiği noter onaylı çeviri hizmetinden yararlanmak en doğrusu olacaktır.
Çalışma Belgesi Nedir?
Çalışma belgesi, kişi işten ayrıldıktan sonra verilen, işçinin karnesi niteliği taşıyan bir belgedir. Bu belgeler işçinin yaptığı işi teyit eder, belgeler. İşçinin sonraki iş başvuruları için önemlidir. İşten ayrılan kişinin eski çalıştığı kurumdan talep etmesi halinde verilir. İşveren, 2003 yılında kabul edilen 4857 sayılı iş kanunun 28’inci maddesi uyarınca bu belgeyi eksiksiz bir şekilde vermekle yükümlüdür. İçerisinde;
Çalışanın T.C. kimlik numarası,
Adı, soyadı,
Doğum yeri ve tarihi,
İşe başlama ve işten ayrılma tarihleri,
Yaptığı işin türü,
Görevi,
Çalıştığı departman bilgileri yer alır.
Belgede eksik veya yanlış bilgi bulunmamalıdır. Aksi durumda veya işverenin talebi karşılamaması durumunda, işçi veya yeni işvereni, eski işverene tazminat davası açabilir.
Çalışma Belgesi Çeviri Gereklilikleri
İşçinin çalışma geçmişini kanıtlayan çalışma belgeleri, resmî belgelerdir. Herhangi bir sebeple yabancı bir kurumda kullanmanız ve çalışma belgesi çevirisi yaptırmanız gerekebilir. Bu durumda kurumlar, çevirinin güvenilir olduğundan emin olmayı ve çevirinin resmî belge niteliğini korumasını isterler. Bunu da noter onaylı çalışma belgesi tercümesi yaptırarak sağlayabilirsiniz. Noter onaylı çeviriler, yeminli çevirmenler tarafından yapılır. Çeviri işlemi sonrasında bu çeviri notere gönderilir. Noterde kontrolden geçen çeviri onaylanır ve noter onaylı çeviri olur. Hem çeviri sürecinde hem de sonrasında noterde kontrolden geçen çeviri, aldığı noter onayı damgasıyla resmi makamlarca kabul edilebilir bir belge halini alır.
Şablon halindeki çalışma belgelerinizi Hibrit Çeviri tarifesiyle sunabiliyoruz.
Günümüzde hem Türkiye’deki hem yurtdışındaki üniversitelerde onlarca dilde yüz binlerce öğrenciye çeviri eğitimi verilmektedir. Lisans eğitimini tamamlayan öğrencilerden isteyen ve hak kazanan öğrenciler, bu alanda yüksek lisans ve doktora da yapabilmektedirler.
Günümüzde Türkiye’de verilen çeviri eğitimi, yazılı çeviri ve sözlü çeviri olarak ayrılan iki alanı içinde barındırır. Eğitim süresince öğrenciler ana dilleri ve çeviri yaptıkları ana yabancı dilleri dışında bir dil daha öğrenirler.
Yabancı dili iyi bir şekilde öğrenebilmenin yolu ana dilini çok iyi bilmekten geçer. Çünkü yeni bir dili öğrenebilmek için dil becerilerinin olması gerekir, ki bunun temeli de ana dildir. Aynı şekilde, iyi çeviri yapabilmenin yolu da öncelikle kendi dilini yetkin bir şekilde kullanmaktan geçer. Kendi dilinde cümle kuramayan, anlatım becerileri kuvvetli olmayan kişiler, yaptıkları çevirilerde de büyük başarılar gösteremezler. Bu sebeple yazılı çeviri eğitiminde öğrencilere öncelikle yazı yazma becerileri kazandırılır. Bunun yanında hukuk, tıp, ekonomi gibi farklı alan çevirilerinin incelikleri de öğretilir.
Kelimesi kelimesine (word for word) çeviri, anlamı anlamına (sense for sense) çeviri ve yaratıcı çeviri gibi çeviri süreçleri öğretilir. Çeviri eğitiminde farklı çeviri süreçlerini deneyimleyip öğrenen çevirmen adayı, çevrilecek metnin türüne uygun çeviriyi seçmeyi öğrenmiş olur.
Sözlü çeviri kısmındaysa, öncelikle sözlü çevirinin en önemli becerilerinden biri olan not alma becerisi kazandırılır. Bir konuşmayı dinlerken nasıl hızlı ve etkili not alınacağı hem teorik hem pratik şekilde aktarılır. Bunların yanında simültane çeviri, ardıl çeviri, yazılı metinden sözlü çeviri gibi sözlü çevirinin farklı alanları da pratik olarak öğretilir ve simultane tercan, ardıl tercüman gibi dil uzmanları yetiştirilir.
Çeviri Eğitiminde Bulunması Gerekenler
Çeviri sektörü de her sektör gibi, hızla gelişen teknolojiye ayak uydurmaya çalışmaktadır. Bu sebeple çevirmen adaylarının hem çeviri teknolojilerinin getirdiği kolaylıklardan faydalanabilmek hem de sektöre ayak uydurabilmek için çeviri araçlarını kullanabilmeleri önemlidir. Dolayısıyla çeviri eğitiminde, yukarıda bahsedilenlerin yanı sıra pratikte, çeviri yaparken kullanılacak araçlar da öğretilmelidir. Bunun yanında, çevirmen adaylarının stil kılavuzunun ne olduğunu, terim listesi oluşturmayı ve bunu kullanmayı bilmeleri gerekir. Dolayısıyla tercüme eğitiminin, çeviri araçlarının kullanımına ilişkin eğitimi de barındırması faydalı olacaktır.
Çevirmenlerin kendilerini geliştirebilmeleri için devamlı pratik yapmaları ve yaptıkları işlerle ilgili, uzman kişilerden geri bildirim almaları gerekir. Geri bildirim süreci tercüme eğitiminin önemli bir parçasıdır.
Geçmişten günümüze çeşitli yollardan geçerek gelişen çeviri eğitimi, yeni çevirmenler yetiştirip çeviri kalitesinin artmasını sağlamaktadır.
Çevirinin Doğuşuna İlişkin İnanışlar
Çeviri, farklı diller konuşan insanların ve toplumların birbirleriyle iletişim kurmalarını sağlamak için ortaya çıkmıştır.
Tevrat’ta geçen Babil Kulesi efsanesi farklı dillerin doğuşunu anlatır. Bu efsaneye göre yalnızca bir dilin var olduğu dönemde, gökyüzüne ulaşmaya çalışan insanlar bir kule inşa etmeye karar verirler. İnşa etmeye başladıkları kuleyi gören tanrı, aynı dili konuşuyorlar ve düşündüklerini gerçekleştirmekte önlerinde bir engel yok diye düşünür ve insanların dillerini karıştırır. Kimse birbiriyle anlaşamayınca Babil Kulesi’nin inşaatı durur. Zamanla yeni diller ve kültürler oluşur. Farklı dillerin doğuşu, efsaneye göre bu şekilde gerçekleşir.
Çeviri Eğitimi Tarihi
Batıda akademik çeviri eğitimi 20. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır. Öncesinde meslek okullarında verilen çeviri eğitiminin akademik düzeye geçirilmesiyle üniversitelerde çeviri bölümleri kurulmuştur. İkinci dünya savaşı sonrasında iyice rağbet gören çevirinin, artık uzmanlık alanı olarak da eğitimi verilmeye başlanmıştır. Çeviri, akademik bir eğitim dalı olmadan önce yabancı dil bilen kişiler tarafından yapılan bir etkinlik olarak görülmüştür.
Türkiye’de ise akademik düzeyde çeviri eğitimi, seksenli yılların başlarında üniversitelerde mütercim tercümanlık bölümlerinin açılmasıyla başlamıştır. 1983 yılında Boğaziçi ve Hacettepe Üniversitelerinde İngilizce Mütercim Tercümanlık bölümünün açılışını sonraki yıllarda Yıldız Teknik ve İstanbul Üniversiteleri takip etmiştir. Sonrasında üniversiteler tercüme eğitimi verdikleri dillere Almanca ve Fransızca başta olmak üzere yeni diller de eklemişlerdir.
20. ve 21. yüzyıl çeviri eğitiminde iletişimsel çeviri kuramı, skopos kuramı ve işlevesel çeviri kuramı gibi incelemelerin ortaya çıktığını görüyoruz. Kaynak ve hedef metin karşılaştırmalarını ve iletişimde özne konumunda olan kitleleri alan bu teoriler, çeviri sürecine ve ürününe eleştirel bir yaklaşımla odaklanırken uygulamalı alanda neler yapılabileceğine de ışık tutmaktadır. Çevirinin diğer disiplinlerle birlikte ele alınması ise onu meslek hayatında daha görünür kılmaktadır.
İçeriklerinin doğru ve kaliteli çevrilmesini isteyen kişilerin başvurduğu ilk hizmet noktaları tercüme büroları iken çeviri ücreti yerine çeviri fiyatı aramasında çıkan bütçe belirleyici olmaktadır. Müşterilerin çeviri hizmeti almadan önce merak ettikleri ilk konulardan birisi aldıkları hizmete karşılık ödeyecekleri fiyattır.
Profesyonel bir çevirmenden hizmet almak elbette kendi çeviri yapmanızdan daha pahalıya mal olacaktır. Ancak profesyonel çevirmenlerle çalışarak kişiler, kendilerine zaman ve para kazandırabilirler. Çeviri fiyatı birçok faktöre bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Dolayısıyla metne bakıp ölçümleme yapmadan fiyat hesaplamak çeviri hizmeti veren şirketlerin sağlayacağı bir hizmet değildir.
Çeviri Fiyatı Hesaplamasını Etkileyen Faktörler
Çeviri fiyatını etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bu faktörlerin başında metnin uzunluğu gelmektedir. Yani kelime sayısı veya karakter sayısının çeviri ücretine doğrudan bir etkisi vardır. Dünyada genelde çeviri ücretleri kelime sayısı baz alınarak hesaplanırken ülkemizdeyse kelime sayısı veya karakter sayısına çeviri ücreti hesaplanmaktadır.
Çeviri ücretini etkileyen bir diğer faktörde çevirinin yapılacağı dil çiftleridir. Çevirmen arzı yüksek olduğunda fiyat düşük olurken çevirmen arzı azaldığında fiyat yükselir. Örnek vermek gerekirse, İngilizce ve Türkçe dil çiftleri arasında yapılan bir çeviri daha ucuzken Türkçe-Japonca veya Türkçe-Çince gibi dil çiftleri arasında yapılan çeviri daha pahalıdır. Çünkü, tahmin edileceği üzere, ülkemizde İngilizce dili için çeviri yapan çevirmen sayısı fazlayken Çince çeviri veya Japonca çeviri yapan çevirmen sayısı daha azdır.
Bu iki faktöre ek olarak çevrilecek metnin türü de çeviri ücretini etkilemektedir. Bir metindeki terminoloji ne kadar teknik olursa çeviri fiyatı da o kadar yüksektir. Örneğin; tıbbi bir metni çevirmek tanıtım broşürünü çevirmekten daha pahalı olabilir. Kısacası, bir metin ne kadar teknik bilgi içeriyorsa buna paralel olarak fiyat da o kadar artış gösterir.
Çeviri Fiyatı Hesaplanmasında Kullanılan Yöntemler
Çeviri hizmeti sağlayan şirketler çeviri fiyatını hesaplamak için farklı yöntemlere başvurabilir. Yöntemler şirkete, müşteriye ve hatta faaliyette bulundukları ülkeye göre farklılık gösterebilir. Örneğin, Rusya’da ve BDT (Bağımsız Devletler Topluluğu) üyesi ülkelerde faaliyet gösteren dil hizmet sağlayıcılarının çoğu geleneksel çeviri sayfasını kullanarak çeviri ücretini hesaplarken Avrupa ve ABD’de yer alan işletmelerse çeviri ücretini kelime başına hesaplama yaparak belirler.
Çeviri ücreti çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bunların başında metnin uzunluğu yer alırken metin türü ve çevirinin yapılacağı dil çifti de çeviri ücretini etkiler.
Çeviri firmaları, dil engelini ortadan kaldırarak insanların iletişim halinde kalmasına yardımcı olan ve müşterilerin taleplerine uygun olarak çeviri hizmeti sağlayan işletmelerdir. Son zamanlarda, küreselleşmeyle birlikte işlerini uluslararası platforma taşımak isteyen pek çok kişi ve işletme vardır. Bu süreç yönetiminde aşılması gereken ilk engel dildir. Dolayısıyla, bu işletmeler veya kişilerin başvurduğu ilk yer çeviri firmaları iken bazen çeviri siteleri şeklinde de arama yapılabilmektedir.
Çeviri Firmaları Tarafından Sağlanan Hizmetler
Çeviri, çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Dolayısıyla çeviri firmaları bünyesinde, farklı alanlarda uzman birçok çevirmen çalışmaktadır. Bu faaliyeti layıkıyla yürütmek isteyen firmalar, alanında uzman çevirmen kadrosuyla iyi bir proje yönetim sistemi geliştirerek müşterilerine hızlı ve kaliteli çeviri sunmayı amaçlar. İşte çeviri işletmeleri kendi oluşturdukları ve edindikleri bir kalite politikası kapsamında faaliyetlerini sürdürürler. Bu kapsamda çeviri firmalara tarafından sağlanan hizmetler şunlardır:
Yazılı Çeviri Hizmeti
Sözlü Çeviri Hizmeti
Simultane Çeviri
Hukuki Çeviri
Medikal Çeviri
Altyazı ve Dublaj Çevirisi
Web Sitesi Çevirisi
Edebi Çeviri
Basın Bülteni Çevirisi
Çeviri Firmaları ve Çalışma Prosedürü
Daha önce de bahsettiğimiz gibi çeviri çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Bunun bir sonucu olarak farklı alan bilgilerine sahip birçok çevirmen bulunmaktadır. Müşteriler tarafından talep edilen çevirilerin kaliteli bir şekilde müşterilere ulaştırılması açısından çeviri firmaları, alanında uzman çevirmenlerle çalışmaktadır.
Bu çevirmenler alanlarında uzman oldukları sektöre dair bilgisi olan ve terminolojiye hâkim kişilerdir. Çevirmenler çeviride tutarlılığı sağlamak amacıyla terim listesi hazırlar ve çeviri süresince bu terim listesinden faydalanırlar. Çevirinin kaliteli olmasını sağlamak amacıyla çeviri işletmelerinde kullanılan bir diğer kaynak ise stil kılavuzlarıdır.
Çevirmenlerin yanı sıra, çeviri işletmelerinde editörlerde çeviri sürecinde aktif rol oynar. Bir çevirinin kalitesi, çevirinin hatasız yapılması ve kaynak dildeki anlamın hedef dilde de karşılanması gibi birçok faktöre bağlıdır. Çevirinin hatasız olarak müşterilere ulaştırılması noktasında editörler devreye girer.
Şöyle ki, çevirinin son aşamasında yani müşteriye teslim edilmeden önce gerekli düzenlemeleri yapan kişiler editörlerdir. Kısacası çeviri işletmelerinde amaç, uzman kadrosuyla beraber kalite standartlarına uygun şekilde müşterilerine hızlı çeviri hizmeti sağlamaktır. Çeviri firmaları, insanların talepleri doğrultusunda yüksek kalitede ve hızlı şekilde çeviri hizmeti sağlayan işletmelerdir.
