Tıbbi makale çevirisi, tıp çevirisi veya medikal çeviri kapsamında talep edilen hizmetlerden biridir; çünkü koronavirüs gibi gelişmeler de düşünüldüğünde her gün tıp dergileri veya online mecralarda yayınlanmak üzere binlerce tıp içeriğinin üretildiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Özellikle son dönemlerde sağlık çalışmalarının artması sonucu tıp alanında yazılan makale sayıları artmıştır. Bu makalelerin bir dilden başka bir dile çevrilme işlemine tıbbi makale çevirisi denir. Yazdığı veya yayınladığı makalelerin daha fazla kitlelere ulaşmasını isteyen bireyler ve işletmeler tıbbi makale çevirisi hizmeti almaktadır. Bu sayede hem daha fazla kişiye bilgi ulaşmış, hem de makaleyi yazan kişinin ve yayıncının bilinirliği artmış olur.
Tıbbi Makale Çevirisinin Önemi
Birçok çeviri türünde olduğu gibi tıbbi makale çevirisinde de dikkat edilmesi gereken unsurlar vardır. Tıbbi makale çevirisini diğer çeviri türlerinden ayıran en önemli unsur, kullanılan dildir. Tıbbi makale, genel okuyucu kitlesine hitap etmekten ziyade tıp alanında bilgisi olan kişilerin okuması amacıyla yazılır. Dolayısıyla, okuyucu, makale içinde çok fazla tıp terimiyle karşılaşmaktadır. Tıbbi makale çevirisi yaparken bu tıp terimlerini bilmek ve Türkçeleştirilmiş Latince kökenli kelimeleri doğru yazmak hayati önem taşır. Çünkü diğer makalelerin aksine tıbbi makalelerde insan sağlığıyla ilgili bilgiler yer almaktadır. Bu yüzden, bu içeriklerin çevirisinde yapılabilecek bir hata yanlış bilgiye yol açar ve insan sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir. Tıbbi makale tercümesi, alanında uzman, tıp terminolojisine hâkim ve bu sektör hakkında bilgi sahibi olan çevirmenler tarafından yapılmalıdır.
Tıbbi Makale Çevirisi ve Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
Tıbbi makale çevirisinin yapılacak bir hatanın kötü sonuçlar doğurabileceğini söylemiştik. Dolayısıyla, tıbbi makale çevirisinin kaliteli olması için dikkat edilmesi gerek birçok etmen vardır. Tıp sektörünün içindeki kişileri bilgilendirme amacıyla yazılan bu makaleler terminoloji içerir. Bu yüzden, tıbbi makale çevirisi sektöre ve terminolojiye hâkim alanında uzman çevirmenler tarafından yapılmalıdır.
Ayrıca, diğer çeviri türlerinden ziyade tıbbi makale çevirisinde çevirmenler yorumdan oldukça uzak durmalıdır. Yapılan bir yorumun, makalede verilmek istenen anlamı bozacağı veya yanlış bilgiye yol açacağı düşünülmeli ve yalnızca makalede verilen bilgi hedef okuyucuyla paylaşılmalıdır.
Tıbbi makale çevirisinde dikkat edilmesi gereken bir diğer noktaysa makalenin konusudur. Tıbbi makale çevirisine başlamadan önce makalenin konusuyla ilgili araştırma yapıp ilgili konu hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Böylelikle konuya hâkim olan çevirmen, daha kaliteli çeviri hizmeti sunar.
Tıbbi makale tercümesi, sektör bilgisine sahip, terminolojiye hâkim alanında uzman çevirmenler tarafından yapılmalıdır.
ResearchGate üzerinde yayınlanan bu çalışma tıp çevirisinde kalite güvencesinin nasıl sağlanabileceğine ilişkin değerli ipuçları sunuyor.
Bu yazı, Trados ürünüyle ilgili kısa bilgiler vermeyi amaçlıyor.
Trados, kırk yıldır her dünyanın her bölgesindeki profesyonellerinin önde gelen tercihi haline bilgisayar destekli çeviri (BDÇ) teknolojisinin geliştirilmesine öncülük eden markaların başında geliyor. Trados Studio 2024’ün yaklaşan lansmanı, daha hızlı ve daha yüksek kaliteli çeviriler için en son yapay zekaya erişim sunarak bu deneyimi geliştiriyor. Gelişmiş erişilebilirlik özellikleri ve ofiste veya hareket halindeyken çalışmak için geliştirilmiş bulut özellikleri ile Studio 2024, çeviri profesyonellerini kapsayıcılığı ve yeniliği vurgulayarak daha iyi çeviriler sunmaları için güçlendirecek.
Trados Nedir? Tarihçesi Nedir?
SDL Trados, CAT (computer-assisted translation) adı verilen bilgisayar destekli çeviri programıdır. Geliştiricisi Trados GmbH, 1984 yılında Jochen Hummel ve Iko Knyphausen tarafından Stuttgart, Almanya’da bir dil hizmeti sağlayıcısı (LSP) olarak kurulmuştur. Şirket, çeviri yazılımı geliştirmeye 1980’lerin sonunda başlamış ve paketin iki ana bileşeninin (MultiTerim ve Workbench) ilk Windows sürümlerini 1990’ların başında piyasaya sürmüştür. Microsoft’un Trados’u kurum içi yerelleştirme ihtiyaçları için kullanmaya karar vermesi şirketin bilinirliğini muazzam ölçüde artırmıştır.
1992’de kurulan ve merkezi Londra’da bulunan SDL International ise 2005’te Trados’u satın almıştır. Serbest çalışan çevirmenlere, çeviri bürolarına ve bütün çeviri tedarik zincirine çeviri programı sağlayan şirketlerin en büyüklerindendir. Özellikle büyük çeviri projelerini kolaylaştıracak Trados, tercümanın çeviri ile ilgili tüm eksiklerini kapatmaya yardım etmek adına vardır. Buna ek olarak çeviri belleği kullanarak çeviri sürelerini kısaltmaya yardımcı olur.
Daha sonra da pandemi ortamında RWS şirketi SDL’e büyük bir yatırım yaparak Trados gibi büyük bir varlığın sahibi olmuştur.
Trados Nasıl Çalışır?
Trados açtığınız metinleri parçalar ve cümlelere ayırır. Bunun sayesinde dikkatinizi sadece bir bölüme vermeniz yeterli olur. Çeviri sırasında yeni segmentlerinizin daha önce kaydettiğiniz çeviri birimlerine benzerliğine dayalı olarak, önceki çevirileri hedef segmentte otomatik olarak doldurur. Araç aynı zamanda, çeviri editörü için review sekmesi adı verilen belgeleri çevirme ve gözden geçirmek için en sık kullanılan komutları içeren bir sekme sunar. Bu sekmeyi karşınıza sadece tercüme, imzalama veya gözden geçirmek amacıyla bir dosyayı açtığınızda çıkarır. Review sekmesinde kullanabileceğiniz seçeneklerden bazıları; en son çevirilen içeriğe ulaşmak, %100 ve kısmi eşleşmelere ulaşmak, taslaklara ulaşmak, tekrarlanan ifadelerin ilk örneğine ulaşmak olarak sıralandırılabilir.
Trados Çeviri Belleği
Trados, çevirilerde tercümanlara büyük bir kolaylık sağlamak için SDLTM (SDL translation memory) adı verilen bir çeviri belleği kullanır. Bu bellek, önceden çevirilmiş ifadeleri bir veritabanında toplar ve yeni metinlerin çevirisi sırasında ilgili bölümleri tercümana sunar. Bu şekilde tekrar eden bölümlerin fazla olduğu metinlerde yapılacak çeviriyi azaltır. Çeviri belleğinin sağladığı bu yardıma rağmen edebi metinler çeviren tercümanlar metinlerinin monotonlaşmasını önlemek için farklı ifadeler kullanmayı tercih edebilirler.
Bilgisayar Destekli Çeviri Programları
Bilgisayar destekli çeviri, çeviri sürecinde tercümana yardımcı olmak için yazılımların kullanılmasıdır. CAT araçları kullanılırken çeviri tercüman tarafından oluşturulur ve sürecin belirli bölümleri program ile kolaylaştırılır. Bilgisayar destekli çeviri, çevirinin tamamen bir bilgisayar tarafından oluşturulduğu machine translationdan farklıdır. Bu araçlar çok uzun metinleri bölümlere ayırarak çeviriye yardımcı olur. CAT programları kullanmanın en büyük yararları çeviri hızının ve doğruluğunun artmasıdır. İfade tekrarlarının harcadığı zamanı keserek ve çevirilerde kullanılan terminolojinin tutarlı olmasını sağlayan araçlar sunarak çevirmenin işini kolaylaştırır. Terim yönetimi hakkındaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Trados Fiyat Tarifeleri
Bu çeviri programı, tercümanlara sağladığı özellikler ve uzun yıllardır sunduğu güvenilir hizmeti sürdürebilmek için ortalamanın üzerinde bir fiyat tarifesi belirler. Çevirmenlere sunduğu 3 farklı fiyat tarifesi sırasıyla; SDL Trados Studio Freelance Subscription 295€, SDL Trados Studio 2021 Freelance 449€ ve SDL Trados Studio 2021 Freelance Plus 555€ olarak ön plana çıkıyor. Kurumsal şirketler için ise 2 farklı seçenek bunuyor. Bu seçeneklerde fiyat tarifeleri kullanıcı sayısına göre değişkenlik gösterebiliyor.
Trados’un Smartcat ve bulut sistemde çalışan diğer CAT platformlarının ciddi rekabetyle karşı karşıya olduğunu söyleyebiliriz. Şirket muadil bir ürün çıkarmak için Trados 2021 ürünüyle birlikte online çeviri platformunu daha çok ön plana çıkarmaya başladı.
Lingopia, Türkçe-İngilizce çeviri projeleri başta olmak üzere Trados, Smartcat ve diğer birçok çeviri aracını aktif olarak kullanıyor.
Yaratıcı çeviri (transkreasyon), İngilizce iki kelimenin birleşmesinden gelir: translation (çeviri) ve creation (yaratma). Yaratıcı çeviri, kaynak metni hedef metne dilsel ve kültürel açıdan uyarlayarak asıl anlamı, duyguyu ve mesajı kaybetmeden yeniden yaratarak çevirmektir. Yaratıcı çeviri, kaynak metindeki anlamı, bağlamı, duyguyu ve tonu korur, bir dildeki kavramı alarak diğer dilde bu kavramı belirli kurallar çerçevesinde yeniden yaratır. Başlangıçta pazarlama ve reklamcılık uzmanları tarafından tasarlanan yaratıcı çevirinin amacı, ortada bir çevirinin olduğunu kitlelere fark ettirmeden mesajı sorunsuz ve dikkatli bir şekilde kopyalamaktır. Yaratıcı çeviri, zaman geçtikçe bir projenin veya metnin belirli bir kültür üzerinde daha kalıcı ve etkili bir izlenim bırakması amacıyla yapılan çalışmalar haline gelmiştir.
Yaratıcı çeviri çalışmaları özgürlükçüdür, metnin orijinaline sadık kalınması ve birebir çevrilmesi zorunluluğu yoktur. Çeviri işlemlerinde metinlerde veya projelerde kullanılan görseller bile değişebilmektedir. Çünkü amaç, farklı kültürlere hitap edebilmektir. Bu bağlamda kaynak metinde yer alan deyim ve atasözleri, hedef metne çevrilirken hedef kültürün değerlerine göre denkleştirilir. Hedef kitlenin diline ve kültürel değerlerine uygun bir denkleştirme işlemi gereklidir. Yaratıcı çeviri işleminden sonra ortaya çıkan hedef metin, kendi dilinde yazılmış gibi hissettirmelidir.
Yaratıcı Çevirinin Önemi Nedir?
Çeşitli pazarlama çalışmalarında potansiyel müşterileri etkilemek amacıyla yaratıcı tercüme hizmetinden faydalanılabilir. Bir proje, bu hizmet sayesinde daha fazla kitlelere ulaşabilir ve kitleler üzerindeki etki gücü düz çeviriye göre daha fazla olabilir. Deneyimli kişiler tarafından başarıyla gerçekleştirilen yaratıcı çeviri işlemi, bir projenin veya metnin ne kadar başarılı olacağını etkiler ve böylece daha fazla müşteriye ulaşmak mümkün olur.
Yaratıcı Çeviri ve Normal Çeviriden Farkı?
Yaratıcı çeviri hizmeti veren kişiler, çevirmenden ziyade farklı dillerde uzman metin yazarlarıdır.
Yaratıcı çeviri hizmeti almak isteyen kişiler, hizmet sağlayıcısına metin sağlamak yerine ‘yaratıcı konsept’ hakkında belirli fikirler verir.
Yaratıcı çeviri hizmeti saatlik ücret aldığı için daha pahalıya mal olabilir. Yaratıcı çevirinin amacı sadece iki dili denkleştirmek olmadığı, markanın mesajını yeniden yaratarak aynı anlamı oluşturmak olduğu için çevirilerde olduğu gibi kelime başına ücretlendirme yapılmaz.
Yaratıcı çeviri, bir markanın vermek istediği mesajı farklı bir dilde anlamını kaybettirmeden yeniden üretilmesidir. Bu, bir çeviri eyleminden ziyade markanın mesajının yeni kültür bağlamında oluşturulması anlamına gelir.
Yaratıcı Çeviri Nerelerde Kullanılır?
Projesini farklı ülkelere götürmek isteyen kişiler, projenin farklı dille denkleşmesi için yaratıcı çeviri hizmetinden faydalanabilir. Böylelikle proje hem kültür hem de dil bakımından diğer dille denkleştirilir. Bunun için hedef dilin kültürünü ve dilini iyi bilen kişilerle çalışmak büyük önem taşır. Yaratıcı çeviri şu alanlarda kullanılabilir:
İnternet sayfalarında
Sosyal medya reklamlarında
Afiş ve kataloglarda
Televizyon reklamlarında
Tanıtım yazılarında
Lokalizasyon veya yerelleştirme projelerinin olmazsa olmazsı olan yaratıcı çeviri için bize hemen WhatsApp butonu veya iletişim adresimizden ulaşın!
Web sitesi tercüme hizmeti, internet üzerinden yabancı müşterilerine ulaşmak veya insanlara belirli hizmetler sağlamak isteyen bütün şirketlerin yaptırması gereken çeviridir. Günümüzde internet kullanımının, bir lüksten olmaktan çıkıp şarta dönüştüğünü görüyoruz. Hayatta birtakım başarılar kazanmak isteyen kişinin iletişim kurabilmesi ve network yapabilmesi için en verimli yol budur. Bu nedenle hayatta kalmak isteyen şirketlerin ve firmaların bir web sitesine sahip olmaları çok önemlidir. Web siteleri, müşterilerin telefonlarını kullanarak bile şirket hakkında bilgi alabilmesini sağlayacaktır. Amacınız insanlara bir ürün satmak yerine onları eğitmek, bilgi vermek olabilir. Onlara ilgili olduğunuz alan ile ilgili güncel bilgileri vermek istiyor olabilirsiniz. Bu durumlarda da bunu yapabileceğiniz, en fazla insana ulaşım sağlayabileceğiniz yolların en verimlisi web sitesi kullanımı olacaktır.
Web Sitesi Tercüme Hizmeti ve Önemi
Yukarıda web sitesi sahibi olmanın öneminden bahsettik. Ancak eğer web siteniz sadece bir dilde hizmet veriyor ise ulaşabileceğiniz insan ve olası müşteri sayınız sınırlı olur. Web sitesi yalnızca Türkçe olan bir şirket, başka bir dil konuşan insanlar ile internet üzerinden iş yapamayacaktır. İnsanlara ulaşabilmek için web sitesi tercümesi yaptıran şirketin olası müşteri sayısı artar. Web sitesi tercümesini ne kadar çok dile yaptırırsanız o kadar çok insana ulaşırsınız. Aynı şekilde insanlara bilgi veya güncel haber veren, onları eğiten web sitelerinin de günlük tıklanma sayısı artacaktır. Bu tür hizmet veren web sitelerinin kazancı, aldıkları tıklanma üzerinden olacağından onlar için web sitesi tercümesi yaptırmak daha önemlidir bile diyebiliriz. Alınan çeviri hizmeti şirkete kar olarak yansıyacaktır.
Web Sitesi Tercümesi Hangi Dillerde Yapılır
Web sitesi tercümesi yaptırmak istenecek diller, siteleri en çok kullanacak kişilerin konuştukları diller olacaktır. Yapılması gereken ilk şey, hedef kitlenin tespitidir. Bu şekilde sitenizin hangi dillerde hizmet vermesi gerektiğini öğrenebilirsiniz. Aynı şekilde internet üzerinde en çok kullanılan dillerde de hizmet vermeniz yararınıza olacaktır. W3techs sitesinin yaptığı bir araştırmada, internet üzerindeki içeriklerin yüzde 60’ının İngilizce olduğu ortaya çıkmıştır. İngilizceye çevrilmiş bir sitenin tıklanma sayısının artma oranı daha az kullanılan dillere göre çok daha fazla olacaktır. İngilizceden sonra en çok kullanılan diller arasında sırayla; Rusça, İspanyolca, Türkçe, Persçe, Fransızca ve Almanca bulunur.
We sitesi tercüme hizmeti alırken yerelleştirmenin önemini dikkate almak gerekir.
İçerik çevirisi, normal çeviriden oldukça farklıdır. Belirli bir kelimeyi başka bir dile tam olarak çevirmek kolaydır. Ama bir içerik çevirisinde, direkt aktarımdan çok akıcılığı sağlamak önemlidir. İçerik çevirisi yaparken, metnin stilinin ve akışının doğal tutulması son derece önemlidir. Çevrilen metin o dilde kulağa kötü geldiği durumda, içerik çevirisinin asıl amacı, onu çevrilen dilde iyi okunacak ve her zaman olduğu gibi hedef dildeki ana dilde yazılmış seslere çevirmektir. Örneğin, tweetler, bloglar, teknik incelemeler, web siteleri gibi birçok sanal platformda yaygın olarak kullanılır.
İçerik çevirisi, diğer çeviri türlerinde kelime eş değerliği ile çeviri sağlanabilirken içerik çevirisinde eş değerlik yerine kabul edilirliğin önemli olmasıyla diğer çevirilerden ayrılır (bkz. Skopos Kuramı). İçerik çevirisi yaratıcı çeviri gerektirir ve ilgi çekici olmalıdır. Twitter, blog siteleri, dergi, reklam gibi alanlarda kullanılan içerik çevirisinin asıl amacı kaynak metni, hedef dile akıcı ve anlaşılır bir şekilde aktarmaktır.
İçerik Nedir?
Bir anlatımda verilmek istenen öz, düşünce, duygu ve imgelerin bütününe içerik denir. Örneğin, bir kitabın, filmin veya şarkının içeriği konu ile ilgilidir. İçerik, internet, sinema, televizyon, radyo, akıllı telefonlar ve sahne performansları gibi birçok farklı medya ile sunulabilir. Çünkü hepsinin bir amacı ve anlatmak istediği bir mesajı bulunmaktadır. Günümüzde de bu dijital platformların artmasıyla ‘içerik bulma’ meslek haline gelmiş ve geleceğin mesleği olarak gösterilmektedir. Örneğin, içerik editörlüğü, içerik yazarı ve içerik yöneticiliği gibi.
Medya alanında içerik, yayıncılıkta, sanatta ve iletişimde kullanıcıya veya izleyiciye yönelik bilgi ve deneyimlerdir. İçerik, “konuşma, yazı veya çeşitli sanatlardan herhangi biri gibi bir araçla ifade edilecek bir şey” olarak tanımlanır. İçerik, İnternet, sinema, televizyon, radyo, akıllı telefonlar, sesli CD’ler, kitaplar, e-kitaplar, dergiler ve konuşmalar, konferanslar ve sahne performansları gibi canlı etkinlikler dahil olmak üzere birçok farklı ortamda hedef kitleyle buluşur. Bu özellik, kullanıcıların mevcut içerikten yola çıkarak kendi içeriklerini oluşturabilmesine olanak sağlamaktadır. Çoğu sosyal medya içeriği, içerik biraz farklı bir biçimde etkili bir şekilde yeniden dönüştürülerek elde edilir.
İçerik Çevirisi Türleri
Haber çevirisi
Patent çevirisi
Reklam çevirisi
Tanıtım yazıları
Rehber Yazılar
Blog İçerikleri
Değerlendirmeler
Röportajlar
Eğitici İçerikler
Vaka Analizleri
Doğru İçerik Çevirisi İçin Takip Edilmesi Gereken 5 Adım
sözcük sırasını ve cümle sırasını değiştirebilirsiniz.
Dilbilgisi kurallarını (virgül, büyük harfler (veya yokluk) vb. kullanmayı unutmamalısınız.
Anlam bütünlüğünü sağlamak için metne ekleme veya çıkarma yapabilirsiniz.
Kaynak metin kötü ise mutlaka orijinal metinden daha iyi hale getirmelisiniz.
Talimatlar aksini belirtmediği sürece para birimi vb. değiştirebilirsiniz.
İçerik Çevirisini Günümüzde Ne Bekliyor?
Son zamanlarda Youtube, Instagram gibi sosyal medya platformları sayesinde içerik çevirileri arttı. Hatta meslek adı altında görülmeye başladı. Yabancı yazarlardan esinlenenler tarafından içerik çevirisi daha fazla önem görmeye başladı. Günümüz salgını Koronavirüs sebebiyle tüm gazeteler ve kitaplar çevrimiçi platforma geçtiği gibi, youtube ve instagram gibi uygulamalara ilgi arttı. Bu virüs insanları evde olmaya teşvik ettiği için, insanların boş zamanlarında tüm ilgisi hiç olmadığı kadar dijital platformlara geçmiştir. Şu anda tüm mesleklerin kısmen, içerik çevirmenlerinin elinden geçtiğini söyleyebiliriz.
Etkili bir içeriğin etkileyici ve hedef kitleye uygun dikkat çekici bir konu başlığı bulunur. Giriş, gelişme ve sonuç paragrafları bulunur ve daha giriş bölümünde merak uyandırır. Okuyucunun dikkatini ilk 8 saniyede çekmeyi başarmalıdır. Yazım ve imla hatalarına yer yoktur. Anlatım kısa, öz ve anlaşılırdır.
İçerik Çevirisi Nasıl Olmalıdır?
İçerik çevirisi gibi metinlerin etkileyici, kısa, öz, anlaşılır olması ve mesajı alıcıya net bir şekilde iletmesi gerektiği için, çevirilerin de aynı özellikleri taşıması gerekmektedir. Anlam bütünlüğünü sağlamak için cümle ve kelime sırası değiştirilebilir. Kültür sentezi yapılmalıdır. Kaynak metinde geçen ve hedef metin kültüründe karşılığı olmayan para, yemek gibi ögeler hedef kültüre uygun hale getirilmelidir. Anlam bütünlüğünü sağlamak için metne ekleme ve çıkarma yapılabilir. Yazım kurallarına çok dikkat edilmeli, imla hatalarından ve anlatım bozukluklarından kaçınılmalıdır. Özellikle lokalizasyon alanında içerik çevirisi SEO uyumlu kelimelere dikkat edilerek gerçekleştirilmektedir. İçerik çevirisi yaratıcı çeviri gerektirir. Bir içerik çevirisinde çevirmen kadar çeviri editörü de önemlidir.
İçerik çevirisi, konuşma, yazı veya çeşitli sanatlardan herhangi biri ile ifade edilen özgün içeriğin akıcı ve anlaşılır biçimde bir dilden diğer dile aktarımıdır.
